Co miał wspólnego gazda w cyfrowanych portkach, przekonujący na konferencji w Wersalu prezydenta Wilsona do polskich roszczeń terytorialnych, z węgierskim paniczem, który zaproszenie na własny pogrzeb rozsyłał telegramem? Obaj byli Spiszakami. Podobnie jak polsko-słowacki burmistrz Kieżmarku, który swoje miasto wprowadzał do Unii Europejskiej przez euroregion Tatry, Niemiec uciekający najpierw przed Wehrmachtem, a potem przed NKWD, czy słynna cygańska pieśniarka, na której koncerty schodzą się wielbiciele muzyki folkowej z całej Polski. Na Spiszu mieszkali obok siebie Węgrzy, Słowacy, Polacy, Niemcy, Rusini, Żydzi i Cyganie. Dlatego uważa się o nim, że jest krainą siedmiu kultur, sercem Europy Środkowej. Spiszacy twierdzą, że mówią „po nasymu”, choć dla każdego to co innego znaczy. Wielu do dziś uważa się przede wszystkim za tutejszych, ale są też tacy, którzy daliby się pokroić za to, że ich przodkowie od setek lat byli Polakami albo Słowakami. Ludwika Włodek od dzieciństwa przygląda się temu pogranicznemu tyglowi. Spędzała na Spiszu wakacje. Potem wracała tam jako badaczka i reporterka. Zebrała relacje zaskakujące i nieoczywiste, w których ideologia przeplata się z codziennością, a wielkie wojny z małymi ludzkimi dramatami. Oddała głos samym Spiszakom, tym urodzonym na arystokratycznych zamkach i tym w chłopskich chatach. Bogatym i biednym, wesołkom i ponurakom, kobietom i mężczyznom. Opowiadają jej o swoich trudnych wyborach i zawiedzionych nadziejach, miłościach i goryczy porażek. Wyłania się z tych historii fascynujący portret regionu, stosunków sąsiedzkich i uniwersalnych ludzkich namiętności, tych prywatnych i tych politycznych.

[...]Przedstawione tu ramowo losy pn. i środ. Spisza pozwolą Czytelnikowi uważniej spojrzeć na mozaikę szkiców Balary, odsłaniających fragmenty polskich dziejów Spisza. Są to po części wydarzenia marginalne, opisy wypadków drobnych, ale bliskie ludziom tej ziemi. Balara poproadzi nas poprzez dzieje, zabytki i zapamietane w ludowych podaniach zdarzenia w Podolińcu, Frydmanie, Trybszu, Nowej Białej. Ostatnie trzy teksty są próbką gwarowej literatury spiskiej. Poprzez nią żywiej odczytuje się spór mieszkańców Białej i Zdziaru (Żaru) czy legendę i prawdę o Janosiku. Kończący zbiór tekst "Mura Fura i diabeł" ukazuje wydarzenie na orawie, ale zapisane przez autora w czystej gwarze spiskiej. Ilustruje tak wiernie obyczajowość, wyobraźnię i specyfikę kultu religijnego polskich kresów Podtatrza, że uznaliśmy potrzebę jego umieszczenia właśnie tutaj [...] - fragment wstępu

Praca jest gruntowym przedstawieniem historii mieszkańców doliny rzeki Poprad – od miasta Poprad przez Kežmarok i Starą Lubovnę na słowackim Spiszu po Muszynę, Piwniczną i Stary Sącz po polskiej stronie, aż do ujścia Popradu do Dunajca. Obejmuje okres od czasów najdawniejszych czasów, które symbolizują kamienne mury niedawno odkryte, przywodzące na myśl, jak twierdzi autor, budowle antycznych Myken po kwiecień tego roku, kiedy praca nad tekstem została zakończona. „Ta historia nie jest pisana z perspektywy orła, a spleciona jest z różnych wątków, spośród których wybraliśmy ciekawsze, naszym zdaniem, czasem zapomniane, ale inspirujące motywy”, napisał autor. [rynek-ksiazki.pl]

„Niezwykłe zabytki, tajemnicze zamki i warownie, żywe skanseny, opuszczone chałupy, rwące rzeki, wyjątkowe rośliny i chronione zwierzęta – to wszystko znajdziecie na Podtatrzu, czyli w regionie południowej Polski otaczającym Tatry. Zapraszamy do zwiedzania Podhala, Spisza, Orawy i Pienin”– piszą we wstępie Barbara Gawryluk, dziennikarka i pisarka, oraz Paweł Skawiński, były dyrektor Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Jak wygląda dziewięćsił?

Kto to jest honielnik?

Co robią cietrzewie na tokowisku?

Kim jest cepr?

Czym się różnią moskale od gałusków cuchanych?

Gdzie jest Miasto Dzieci Świata?

Co to są talorki?

Dlaczego Chochołów nazywany jest żywym skansenem?

Na jakich trasach kursuje zabytkowa kolejka? I w jakim uzdrowisku spotkać można w lipcu autorów najlepszych książek dla dzieci?

Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w drugiej już książce naszego autorskiego duetu, dzięki której – to pewne! – pokochacie Podtatrze.