W jakiego Boga wierzą naukowcy? Co wspólnego z modlitwą ma rozwiązywanie równań? Dlaczego nie należy zapychać Bogiem dziur w nauce? Co nauka może dać teologii? Czemu teoria ewolucji jest aż teorią, a koncepcja Inteligentnego Projektu zahacza o herezję? Michał Heller w pasjonującej rozmowie z włoskim dziennikarzem Giulio Brottim opowiada o dwóch na pozór wykluczających się wartościach, które ukształtowały jego życie: religii i nauce. Wybitny uczony wspomina również wydarzenia ze swojego życia: trudy dzieciństwa na Syberii, studia, pracę duszpasterską i naukową w czasach komunizmu, a także dzieli się refleksją nad kondycją współczesnego chrześcijaństwa i powszechnej znajomości nauki. Spośród moich licznych fascynacji dwie okazały się szczególnie uporczywe i odporne na upływanie czasu: nauka i religia. Moją wadą jest to, że jestem zbyt ambitny. Zawsze chciałem robić tylko rzeczy najważniejsze. A czy może być coś ważniejszego od nauki i religii? Nauka daje nam Wiedzę, a religia daje nam Sens. Zarówno Wiedza jak i Sens są niezbędnymi warunkami godnego życia. I jest paradoksem, że obie te wartości często pozostają w konflikcie. Nierzadko spotykam się z pytaniem: jak potrafię je godzić? Gdy takie pytanie bywa zadawane przez naukowca lub filozofa, nieodmiennie dziwię się, jak wykształceni ludzie mogą nie dostrzegać, iż nauka nie czyni nic innego, jak tylko eksploruje Dzieło Stworzenia. ks. prof. Michał Heller äCzęsto, mówiąc o nauce i wierze, formułuje się banalne i płytkie stwierdzenia (np. äcząsteczka Bogaö) ľ ks. Heller przeciwstawia im poważne i odpowiedzialne zadanie formacji äludzi-mostówö (on sam jest taką osobąö) LĺOsservatore Romano äZazwyczaj dialog między nauką a wiarą przypomina rozmowę dwóch głuchych ľ rzadko spotyka się osoby, które łączą w swoim życiu naukę i wiarę: jedną z nich jest ks. Hellerö Il Manifesto Prof. Michał Heller (ur. 1936), uczony, kosmolog, filozof i teolog, który w matematycznych równaniach teorii naukowych potrafi dostrzec dzieła sztuki, a wielkich fizyków uważa za genialnych artystów tworzących swe kompozycje z liczb i matematycznych formuł. Sam w swoich licznych książkach i artykułach naukowych z powodzeniem odnajduje się w obu rolach: naukowca-artysty i pisarza-uczonego. W 2008 roku otrzymał Nagrodę Templetona, przyznawaną co roku przez amerykańską fundację o tej samej nazwie osobowościom, które wnoszą äwyjątkowy wkład w postęp badań i odkryć dotyczących rzeczywistości duchowejö. Nakładem Copernicus Center Press ukazały się jego książki Filozofia przypadku i Filozofia kosmologii.

Wszystko dzieje się w przypowieściach, aby „patrzyli oczami, a nie widzieli, słuchali uszami, a nie rozumieli...” (Łk 4, 12). Czyżby Jezus naprawdę chciał, żeby słuchający nie widzieli i nie rozumieli? Oczywiście, nie. Z tych słów przebija jedynie głębokie rozczarowanie. Można słuchać i nie rozumieć, na przykład gdy słowo pada na skalistą ziemię, ale patrzeć i nie widzieć...? Oczy są świadkiem, który nie kłamie. Można je co najwyżej zamknąć, by nie widzieć, lub patrzeć w innym kierunku, by widzieć co innego. „Oczy widzące” to takie oczy, które mają odwagę widzieć to, na co patrzą. Trzeci tom kazań wybitnego uczonego, ks. prof. Michała Hellera, wygłoszonych podczas Mszy Świętej o 10.30 w parafii św. Maksymiliana w Tarnowie.

Co to znaczy, że wszechświat się rozszerza? Czy Wielki Wybuch rzeczywiście był jego początkiem? Dlaczego nocne niebo nie świeci jednostajnym blaskiem? Czy wszechświat można uważać za układ izolowany? W Filozofii kosmologii Michał Heller we właściwym sobie klarownym i pasjonującym wywodzie oprowadza Czytelnika po gąszczu tematów filozoficznych, które towarzyszyły kosmologii od jej zarania, aż do momentu uformowania się jej jako dojrzałej nauki empirycznej. Wskazuje na filozoficzne implikacje problemów kosmologicznych i opisuje rozwiązania, jakie próbowali dla nich znaleźć najwybitniejsi fizycy XX wieku. Filozofia kosmologii jest pierwszym polskim dziełem, które mierzy się z problematyką rodzącą się na styku pozornie odległych dyscyplin, jakimi są filozofia i kosmologia. Autor pokazuje, że w istocie ich interakcja jest nieunikniona, gdyż ľ jak sam stwierdza ľ ätam, gdzie w grę wchodzi wszechświat, trudno na bok odłożyć swoje filozoficzne upodobania lub uprzedzeniaö. Prof. Michał Heller (ur. 1936), uczony, kosmolog, filozof i teolog, który w matematycznych równaniach teorii naukowych potrafi dostrzec dzieła sztuki, a wielkich fizyków uważa za genialnych artystów. Sam w swoich licznych książkach i artykułach naukowych z powodzeniem odnajduje się w obu rolach: naukowca-artysty i pisarza-uczonego. Laureat (2008) prestiżowej Nagrody Templetona.

ZUCHWAŁE, UPARTE, GENIALNE

Były pionierkami, które przecierały szlaki w świecie nauki zdominowanym przez mężczyzn.

Walczyły o prawo do równego traktowania i miejsce kobiet na uniwersytetach.

Ich odwaga, siła i determinacja udowadniają, że każda kobieta, jeśli tylko zechce, może osiągnąć rzeczy wielkie.

Geniusz kobiet prezentuje sylwetki dwudziestu siedmiu wybitnych przedstawicielek świata nauki, od słynnych postaci, jak Maria Skłodowska-Curie czy Hildegarda z Bingen, po mniej znane nazwiska, jak astronautka Judith Resnik, biofizyczka Rosalind Franklin czy farmaceutka Tu Youyou.

Żyły w różnych krajach i różnych epokach, ale łączyły je otwarty umysł, wiedza i pasja, dzięki którym zmieniały świat.

Jeśli fizyka jest nauką ścisłą to o co fizycy się spierają? Skoro to dziedzina oparta na doświadczeniu i matematyce, dlaczego uczeni toczą przez wiele lat zacięte dyskusje? I co ważniejsze: jak dochodzą do porozumienia? Rozmowy wybitnego astrofizyka, profesora Jean-Pierre'a Lasoty z dziennikarką naukową Karoliną Głowacką odsłaniają kulisy światowych badań w dziedzinie fizyki. Dowiemy się między innymi, czy czarne dziury rzeczywiście istnieją, co ostatecznie udowodniło istnienie atomów oraz dlaczego Einstein się mylił. Nie zabraknie anegdot, humoru i wątków osobistych, w tym historii o tym, jak profesor Lasota niemal samotnie stanął naprzeciw dominującym głosom w świecie astrofizyków i… miał rację.

Skąd bierze się moralność? Czy jej źródłem są emocje, czy też abstrakcyjne reguły postępowania? Jaką rolę odgrywa mózg w kształtowaniu naszych zachowań moralnych?Czy organizmy inne niż ludzkie również postępują moralnie? W swojej najnowszej książce Patricia Churchland zabiera czytelnika w podróż po świecie najnowszych odkryć neuronauki oraz biologii ewolucyjnej. Podróż ta wiedzie do punktu, w którym na nowo przemyśleć trzeba genezę najważniejszych wartości i reguł postępowania. Autorka dowodzi przekonująco, że podstawowym źródłem moralności jest najbardziej skomplikowana struktura we wszechświecie, czyli mózg.

Książka jest wyborem zapisków z dziennika Michała Hellera prowadzonego podczas licznych podróży po świecie. Ukazuje nieco inne oblicze autora, nie tylko naukowca, lecz także bystrego obserwatora życia, miłośnika literatury i sztuki. Znajdziemy w niej rozważania o pięknie matematyki, starogreckiej poezji, refleksje z dyskusji z ks. Tischnerem, Richardem Dawkinsem, notatki z podróży do Moskwy, Japonii, czy konferencji w Castel Gandolfo, a także recenzje lektur i zapiski z wakacji.

Najpopularniejsza interpretacja teorii ewolucji Karola Darwina głosi, że przetrwają tylko najsilniejsi.

Dlatego prześcigamy się w wymyślaniu nowych rodzajów broni, nowych sztuk walki i sposobów obrony.

Czy słusznie?

Brian Hare i Vanessa Woods rozprawiają się z błędnym rozumieniem myśli Darwina.

Wyjaśniają, że z ewolucyjnego punktu widzenia najkorzystniejszą strategią jest przyjaźń.

Opisują dotychczasowe odkrycia naukowe i eksperymenty psychologiczne, wyciągają wnioski z własnych badań nad zdolnością współpracy u różnych gatunków zwierząt oraz nad relacjami ludzi z psami.

Przyglądają się także mrocznej stronie ludzkiej natury.

Analizując przyczyny wojen i ludobójstw, zastanawiają się, jak to możliwe, że jesteśmy najbardziej tolerancyjnym, a jednocześnie najokrutniejszym gatunkiem na Ziemi.

Szukając odpowiedzi na to pytanie, należy cały czas pamiętać o tym, co tak naprawdę miał na myśli Darwin: sekret naszego przetrwania leży nie w tym, ilu wrogów pokonaliśmy, lecz w tym, ilu przyjaciół udało nam się zdobyć.

Teoria samoudomowienia stanowi prawdopodobnie największy przełom ostatnich lat w zrozumieniu ewolucji człowieka, będąc kluczem do wyjaśnienia, jak wyłonił się ludzki umysł oraz język.

Koncepcja ta rzuca wyzwanie naszym potocznym przekonaniom, gdyż za najważniejsze dla ewolucji człowieka uznaje rozwój nie inteligencji czy myślenia abstrakcyjnego, lecz predyspozycji społecznych, takich jak życzliwość, tolerancja, czy zdolność do współpracy.

Autorzy z gracją prowadzą czytelnika przez najnowszy dorobek psychologii porównawczej (opisującej umysły ludzi i innych zwierząt) - dorobek doskonale im znany, ponieważ w znaczącym stopniu oparty właśnie na ustaleniach Briana Hare’a i jego współpracowników.

Sławomir Wacewicz Centrum Badań nad Ewolucją Języka (CLES) UMK w Toruniu

Ta przełomowa książka, przedstawiająca zapierające dech w piersiach badania naszej planety, towarzyszy serialowi telewizyjnemu BBC One, dostarczając najgłębszych odpowiedzi na najprostsze pytania. Czym jest ruch? Dlaczego każdy płatek śniegu jest inny? Dlaczego formy życia są symetryczne? Aby odpowiedzieć na te i wiele innych pytań, Brian Cox, profesor fizyki cząstek elementarnych, opisuje niektóre z najbardziej niezwykłych zjawisk na Ziemi, we Wszechświecie i poza nim. Od bezkresu Wszechświata i kulistości Ziemi, do kształtu każdego płatka śniegu, siły przyrody kształtują wszystko, co nas otacza. Książka Ukryte siły natury zabierze nas w podróż przez bezmiar Wszechświata od najmniejszych cząstek, z których zbudowana jest materia, po największe struktury Wszechświata.